اسم ها

تعریف اسم :کلمه ای که برای نامیدن شخص یا حیوان و یا چیزی به کار می رود .

ü   علامت جمع در زبان فارسی «ها» و «ان» می باشد که به کلمه ی مفرد ا ضافه می شود .

          درختان ،پاها ،سنگ ها

ü   برای جمع بستن تمام کلمه ها می توان از «ها» استفاده کرد .

 در +ها         درها                                 انسان +ها        انسان ها

ü   اگر در آخر اسمی «ه» بیاید ،هنگام جمع بستن با «ان»حرف «ه»را براشته و

        به جای آن حرف میانجی «گ»را میگذاریم.

 واژه +ان         واژگان

ü   کلمه هایی که به «الف»یا «واو» ختم می شوند ،هنگام جمع بستن با

           «ان» بین کلمه و «ان» جمع ،حرف «ی»اضافه می شد .

دانا +ان         دانایان

ü   البته کلمه هایی وجود دارند که به آن ها «ی» اضافه نمی شود.

بانو+ان          بانوان

ü   در نام مکان ها ،علامت «ان » نشانه ی جمع نیست .

اصفهان،تهران

  تعریف اسم معرفه :اسمی است که برای شنونده و گوینده

 شناخته شده باشد .

دفتر را از سهیل گرفتم .«هم دفتر وسهیل معرفه هستند زیرا شنونده

 و گوینده می دانند که ازکدام دفتر و از کدام شخص سخن به میان آمد »

  تعریف اسم نکره : اسمی است که برای گویده و شنونده شناخته

 شده نیست .

از مردی کتابی خریدم .«در این جمله مرد و کتاب نا مشخص هستند و

 معلوم نیست که از کدام مرد یا کتاب سخن گفته شده»

  نشانه های نکره در زبان فارسی عبارت اند از :«یک»قبل از اسم و

 «ی»بعد از اسم .

یک نوجوان به ورزشگاه رفت .  

«یک» در ابتدای جمله

نابینایی در شب         

«ی»در بینایی

·       تعریف اسم ذات :به اسمی که در خارج ذهنما وجود دارد یا بهتر

 است بگوییم وجودش وابسته به دیگری نباشد .

بهروز ،ماه و شلوار

·       تعریف اسم معنی :به اسمی که خارج از ذهن ما وجود ندارد ،اسم

 معنی می گویند .

روشن ،هوش و علم

·       اسم عام : اسمی است که شامل کلیه ی افراد هم جنس باشد .

کتاب ،دختر و شهر

·       اسم خاص :اسمی است که بر افراد مخصوص یا چیز های مشخصی

 دلالت کند .

قران ،محمد و کرج

o     تعریف اسم مصدر :به اسمی گفته می شود که نشانه ی مصدر را

 ندارد ،اما بر معنی مصدر دلالت می کند ،برای ساختن اسم مصدر به

 صورت های زیر عمل می نماییم .

a)  بن مضارع +ـــــِ + ش

b)  بن مضارع +ه

c)   اسم + ی

d)  صفت +ی

e)  بن ماضی +و+ بن مضارع

f)     اسم +بن مضارع +ان

g)   بن مضارع +و+بن مضارع

h)  بن ماضی +ار

i)     بن ماضی +مان

j)     بن ماضی +مان

§       واژه های غیر ساده به صورت های مختلف ساخته می شوند :

1.      با +اسم =صفت مثبت           با +هنر

2.   بی +اسم =صفت منفی         بی +سواد

3. باز =بن مضارع =اسم              باز +رس

4.  نا +اسم یا صفت =صفت منفی          نا +شنوا  

5.  فعل امر+ا+فعل امر =اسم      کش +ا+کش

6.   اسم +ا+اسم=اسم                  سر +ا+سر

7.  بن ماضی +و+بن مضارع=اسم       گفت +و+گو

8.  اسم +به+اسم =صفت          دیوار +به +دیوار

9.    اسم +الف ندا =منادا               سعدی +ا

10.  صفت +الف =اسم                 دراز +ا

11.   فعل امر +الف =صفت            بین+ا   

12.            اسم+انه=صفت                  شاگرد +انه

13.          صفت +انه=صفت مشترک یا قید  زیرک +انه 

14.           اسم+بان=محافظت       جنگل +بان

15.           اسم+چه=بر کوچکی دلالت کردن         باغ +چه

16.           اسم +دان =اسم مکان      نمک+دان

17.           اسم +زار=اسم مکان        چمن +زار

18.           اسم +سار =فراوانی و مکان       کوه +سار

19.اسم +ستان=اسم مکانی               گل +ستان

20.           بن ماضی +گار =صفت فاعلی     آفرید +گار

21.            اسم +گر =اسم شغل           مس +گر

22.         اسم +گر =صفت فاعلی     ستم +گر

23.       بن مضارع +گار =صفت فاعلی        آموز +گار

24.         اسم +گین =صفت                  غم +گین

25.        اسم +گاه=اسم مکان     نمایش +گاه

26.        اسم +گاه =اسم زمان        شام +گاه

27.        اسم +مند =صفت             هنر +مند

28.        اسم +ناک=صفت             ترس +ناک

29.         بن مضارع +نده =صفت فاعلی     خوان+نده

30.         بن مضارع +ه=اسم مصدر                    نال +ه

31.          اسم +ه=صورتی از تشبیه                      چشم +ه

32.       صفت شمارش +ه=اسم                         هزار +ه

33.     اسم +ی =صفت نسبی                          ایران +ی

34.      اسم +یّه=اسم مکان                             حافظ +یه

35.      اسم +ینه =صفت نسبی                  پشم +ینه

36.      اسم +ین =صفت نسبی                سیم +ین

37.      مصدر +ی =صفت لیاقت                  پوشیدن +ی

38.      اسم +بن مضارع =اسم مشاغل       ماهی +فروش

39.       اسم +اسم=اسم مکان                  دارو +خانه

40.          اسم +اسم=اسم                     خود +کار

41.           اسم +بن مضارع = اسم              گردن +بند

42.        اسم +اسم =صفت مرکب              دریا +دل

43.      اسم +صفت =صفت مرکب                    سر +بلند

44.       اسم +بن مضارع = صفت مرکب          حاصل +خیز

Ø   استفاده از گذار :اگر معنی کلمه با نهادن ،قرار دادن و یا

 وضعکردن متناسب باشد ،از گذار استفاده می کنیم

 .مانند:قانون گذار ،بنیان گذار،تخم گذار ،شماره گذار،اثر گذار ،تاج

 گذار

Ø   استفاده از گزار :اگر معنی کلمه با ادا کردن ،تعبیر کردن و یا به

 جا آوردن متناسب باشد ،از گزار استفاده می کنیم . مانند :نماز

 گزار ،کار گزار ،وامگزار

Ø   روش پیدا کردن جمله ها :

تعداد جمله ها=شبه جمله +فعل های حذف شده ،فعل

 های موجود

v  حذف به قرینه لفظی :نویسنده یا گوینده برای جلوگیری

 از تکرار ،می تواند گاهی فعل را حذف کند . اگر حذف فعل

 به خاطر جلوگیری از تکرار باشد ،آن را حزف به قرینه لفظی

 می گویند .

v  حذف به قرینه معنوی :اگر شنونده یا خواننده از روی

 معنی جمله بفهمد که فعل حذف شده است.

§       مصدر =بن سوم شخص مفرد ماضی +ن

§       ماضی ساده =بن ماضی +شناسه (م ،ی،ـــ ،یم ،ید ،ند )

§       ماضی نقلی =بن ماضی +ه+(ام ،ای ،است،ایم ،اید ،اند )

§       ماضی استمراری =می +بن ماضی +(م ،ی،ـــ ،یم ،ید ،ند )

§       ماضی التزامی =بن ماضی +ه+باش +(م ،ی،د،یم،ید،ند )

§       ماضی بعید =بن ماضی +ه+بود +(م ،ی،ـــ ،یم ،ید ،ند )

§       مضارع التزامی =ب +بن مضارع + (م ،ی،د،یم،ید،ند )

§       مضارع اخباری =می +بن مضارع + (م ،ی،د،یم،ید،ند )

§       فعل امر مفرد=ب +بن مضارع

§       فعل امر جمع=ب+بن مضارع+ید

§       فعل نهی =م یا ن+بن مضارع

حقایقی